Σαρωτικές ανατροπές σε όλο το εύρος των δικαιωμάτων

Κυριακατικος Ριζοσπαστης 09/03/2008

Ο «Ρ» παρουσιάζει κωδικοποιημένα τα βασικά σημεία του σχεδίου νόμου, που κατέθεσε η κυβέρνηση στη Βουλή

Την περασμένη Πέμπτη κατατέθηκε στη Βουλή και δόθηκε στη δημοσιότητα το νέο αντιασφαλιστικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης. Το νομοθέτημα αποτελεί συνέχεια των νόμων Σιούφα - Σουφλιά και Ρέππα και επιφέρει σαρωτικές ανατροπές στο σύνολο των δικαιωμάτων των εργαζόμενων, ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία και κλάδο εργασίας. Στόχος του νομοσχεδίου, όπως ομολογείται και στην Εισηγητική Εκθεση, είναι να κλείσει κάθε διέξοδο προς τη συνταξιοδότηση πριν τη συμπλήρωση των γενικών ορίων ηλικίας που ισχύουν μετά το νόμο Σιούφα, δηλαδή τα 65 χρόνια για τους ασφαλισμένους μετά το 1993 και τα 60 και 65 (γυναίκες και άνδρες) για τους πριν το 1993. Ο «Ρ» παρουσιάζει σήμερα τις βασικές ανατροπές που εμπεριέχονται στο νομοσχέδιο, κωδικοποιημένες σε έξι βασικές ενότητες.

1. ΑΥΞΗΣΗ ΟΡΙΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ

Στο στόχαστρο μπαίνουν:

• Ολοι οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ που μπήκαν στην παραγωγή μέχρι το 1992.
• Οι γυναίκες των Ταμείων Αυτοαπασχολουμένων.
• Οι ασφαλισμένοι των Ειδικών Ταμείων (πρώην ΔΕΚΟ και τράπεζες).
• Οι ασφαλισμένοι στα Ταμεία του Τύπου.
• Χειροτερεύει το καθεστώς συνταξιοδότησης στους ασφαλισμένους μετά το 1993 του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ και των ειδικών Ταμείων, που ακόμα και με 10.500 ένσημα με το 55ο έτος της ηλικίας δε στοιχειοθετούν δικαίωμα σύνταξης.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω 35ετίας για τους μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους επέρχονται οι εξής ανατροπές:

• Στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, με 10.500 μέρες ασφάλισης (35ετία) από το 58ο έτος ηλικίας συνταξιοδότησης για άνδρες και γυναίκες έχουμε αύξηση στο 60ό έτος. Η αύξηση γίνεται με προσθήκη ενός εξαμήνου για κάθε έτος μετά το 2013.
• Στα ειδικά Ταμεία (τράπεζες - πρώην ΔΕΚΟ) από τη συμπλήρωση του 58ου έτους προβλέπεται αύξηση στο 60ό έτος με την προσθήκη ενός εξαμήνου για κάθε έτος από το 2013.
• Για τα Ταμεία Αυτοαπασχολουμένων - μετά και τις νέες ενοποιήσεις - αύξηση στις γυναίκες κατά δύο χρόνια, στο 60ό έτος από το 58ο με την προσθήκη ενός εξαμήνου για κάθε έτος από το 2013.
• Για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ με 10.500 μέρες ασφάλισης εκ των οποίων τα 7.500 ένσημα σε Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα, το όριο ηλικίας αυξάνεται από το 55ο έτος στο 57ο έτος για πλήρη σύνταξη και για μειωμένη από το 53ο στο 55ο έτος, με την προσθήκη ενός εξαμήνου για κάθε έτος με έναρξη της αύξησης το 2013. Για την τελευταία κατηγορία εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα που είναι σε Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (ΒΑΕ), το μέτρο αυτό συνιστά χτύπημα στο καθεστώς των ΒΑΕ, πριν ακόμα γίνει ο αποχαρακτηρισμός του επαγγέλματος.
• Για τις γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ με 10.000 μέρες ασφάλισης και δικαίωμα συνταξιοδότησης στο 57ο έτος επέρχεται αύξηση τριών χρόνων. Η συνταξιοδότηση θα γίνεται στο 60ό έτος, με προσθήκη ενός εξαμήνου για κάθε έτος από το 2013.
• Για την 37ετία (11.100 μέρες ασφάλισης) χωρίς όριο ηλικίας τίθεται όριο ηλικίας το 58ο έτος αρχής γενομένης από το 2013.
• Παράλληλα, επεκτείνεται η «εθελούσια» παράταση του εργάσιμου βίου μέχρι τα 68 χρόνια (από 67 που ίσχυε με το νόμο Ρέππα), με αύξηση της σύνταξης κατά 3,3% ανά έτος, για τους μετά το 1993 ασφαλισμένους με 35 χρόνια ασφάλισης σε όλα τα Ταμεία. Για τους πριν το 1993 ασφαλισμένους του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ που συνταξιοδοτούνται στα 60 έτη με 35 χρόνια διαρκούς εργασίας, προβλέπεται αύξηση μέχρι και 3 χρόνια («εθελούσια» παράταση) με αύξηση της σύνταξης κατά 3,3% ανά έτος.

2. ΧΤΥΠΗΜΑ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ - ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ

Με το νομοσχέδιο:

• Αυξάνονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για τις μητέρες με ανήλικο παιδί ασφαλισμένες στο ΙΚΑ, καταργείται σταδιακά το μειωμένο όριο ηλικίας στο 50ό έτος.
• Για τις ασφαλισμένες με ανήλικο σε Ταμεία Αυτοαπασχολούμενων, ειδικά Ταμεία και σε Ταμεία Τύπου, αυξάνεται το όριο ηλικίας από το 50ό στο 55ο έτος.
• Για τις μετά το 1993 ασφαλισμένες μητέρες οι οποίες έχουν 3-5 παιδιά το κατώτερο όριο και σε αυτές καθορίζεται στο 55ο έτος.

Αναλυτικά, για τις μητέρες με ανήλικα, επέρχονται οι εξής ανατροπές:

• Για το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, οι μητέρες με ανήλικο οι οποίες είχαν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτούνται με μειωμένη σύνταξη στο 50ό έτος της ηλικίας τους με 5.500 ημέρες ασφάλισης, χάνουν αυτή τη δυνατότητα. Από το 2010 προστίθεται ένα επιπλέον έτος για κάθε χρόνο και μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους.
• Στα Ειδικά Ταμεία μισθωτών, ενώ είχαν δυνατότητα συνταξιοδότησης με 25 έτη ασφάλισης (7.500 ένσημα) στο 50ό έτος, αυξάνεται σταδιακά μέχρι το 55ο έτος. Η αύξηση αρχίζει το 2013 με την προσθήκη ενός χρόνου για κάθε έτος.
• Στο ΤΣΠΕΑΘ (δημοσιογράφων) αντί για 15 χρόνια ασφάλισης και το 50ό έτος ηλικίας επιβάλλεται αύξηση του συντάξιμου χρόνου στα 20 χρόνια. Η αύξηση γίνεται από το 2013. Ταυτόχρονα, επέρχεται αύξηση (διπλή δηλαδή) και στο όριο ηλικίας, αφού πρέπει να συμπληρώνεται το 55ο έτος.
• Στο ΤΣΕΥΠ Αθήνας από τα 20 έτη ασφάλισης και το 50ό έτος, το όριο ηλικίας αυξάνεται στο 55ο έτος (από το 2013), που αποτελεί και το γενικό όριο πλέον όλων των Ταμείων του κλάδου. Το ίδιο θεσπίζεται και για το ΤΣΕΥΠ Θεσσαλονίκης.
• Για το ΤΑΙΣΥΤ παραμένει το ισχύον καθεστώς (20 έτη ασφάλισης και 55ο έτος).
• Για το ΤΑΤΤΑ καταργείται το δικαίωμα στη μειωμένη σύνταξη στο 50ό έτος της ηλικίας με 5.500 ημέρες ασφάλισης, με την προσθήκη ενός έτους από το 2010 και μέχρι το 55ο. Ταυτόχρονα, αυξάνεται ο συντάξιμος χρόνος κατά 150 ημέρες ασφάλισης και μέχρι τη συμπλήρωση 6.000 ημερών ασφάλισης.
• Στα Ταμεία αυτοαπασχολούμενων και ειδικότερα στο Ταμείο Νομικών και ΤΑΝΠΥ, που οι μητέρες με ανήλικο μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στο 50ό έτος επέρχεται σταδιακή αύξηση στο 55ο έτος με την προσθήκη ενός έτους από το 2013.
• Στα Ειδικά Ταμεία Μισθωτών για τις τρίτεκνες μητέρες, από τα 20 έτη ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας επιβάλλεται παράλληλα και όριο, το 50ό έτος, από το 2013 αλλά ανεξάρτητα από την ανηλικότητα των παιδιών, ενώ το δικαίωμα αυτό το διατηρούν και οι πατέρες χήροι ή διαζευγμένοι εφόσον έχουν την επιμέλεια των ανήλικων ή ανίκανων παιδιών.
• Μετά απ' αυτά, η αύξηση κατά 6 μήνες της άδειας μητρότητας και η αύξηση κατά ένα έτος του πλασματικού χρόνου για τις εργαζόμενες μητέρες, μόνο πρόκληση και κοροϊδία μπορούν να χαρακτηριστούν.

3. ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ - «ΠΡΟΩΡΕΣ»

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου:

• Καμία επικουρική σύνταξη με 35 έτη ασφάλισης και 10.500 ημέρες εργασίας δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% των συντάξιμων αποδοχών.
• Η μείωση θα αρχίσει το 2013 και εντός μιας οχταετίας θα πρέπει να φτάσει στο 20% με ισόποσες ετήσιες μειώσεις. Σε ορισμένα Ταμεία, η μείωση της σύνταξης θα ξεπεράσει το 40% (π.χ. ΤΑΔΚΥ - μείωση 37%, ΤΕΑΠΟΚΑ - μείωση 43%).
• Η «ποινή» για κάθε έτος πρόωρης αποχώρησης από την εργασία, αφού έχει θεμελιωθεί δικαίωμα και υπάρχουν οι ηλικιακές προϋποθέσεις, αυξάνεται από το 4,5% στο 6% για κάθε έτος επί του ποσού της σύνταξης. Στην πενταετία, η μείωση στις πρόωρες συντάξεις θα ανέρχεται στο 30%, γεγονός που επί της ουσίας καθιστά απαγορευτική τη συνταξιοδότηση πριν τα τυπικά όρια.
• Η ποινή για κάθε «πρόωρη» αποχώρηση, που φτάνει στο 30% της σύνταξης, αρχίζει από την 1/1/2009. Η διάταξη αυτή επί της ουσίας ακυρώνει και το δικαίωμα των μητέρων με ανήλικο παιδί να φύγουν χωρίς επιπτώσεις με μειωμένη σύνταξη πριν το 2013, αφού για κάθε χρόνο «πρόωρης» συνταξιοδότησης θα επιβαρύνονται με μείωση 6% στη σύνταξή τους.

4. ΑΥΞΗΣΗ ΟΡΙΟΥ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ ΕΝΣΗΜΩΝ ΓΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ

Το νομοσχέδιο προβλέπει:

• Για να έχει κάποιος κάλυψη στην Υγεία πρέπει να έχει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τουλάχιστον 100 ένσημα, από 50 που είναι σήμερα.
• Για τους οικοδόμους τα ένσημα ασφάλισης αυξάνονται από 40 σε 80.
• Για τις παροχές σε χρήμα θα απαιτούνται 120 ημερομίσθια, από 100 που είναι σήμερα, και για τους οικοδόμους 100 ένσημα, από 80 που ισχύει σήμερα.
• Η ανατροπή αυτή αρχίζει να εφαρμόζεται από την 1/1/2009 και είναι σίγουρο ότι θα έχει σαν αποτέλεσμα να αφήσει χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους στο ΙΚΑ και τις οικογένειές τους.

5. ΕΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΑΜΕΙΩΝ

Η ενοποίηση των Ταμείων προβλέπει τη σύμπτυξη των 133 υπαρχόντων φορέων ασφάλισης σε 5 Κύριας, 6 Επικουρικής και 2 Πρόνοιας. Συγκεκριμένα:

Φορείς κύριας ασφάλισης

• ΙΚΑ - ΕΤΑΜ
• ΟΑΕΕ
• Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ - νέος φορέας)
• Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΕΤΑΠ - ΜΜΕ, νέος φορέας)
• ΟΓΑ

Φορείς επικουρικής ασφάλισης

• Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών (ΕΤΕΑΜ)
• Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Ιδιωτικού Τομέα (ΤΕΑΙΤ, νέος φορέας)
• Ταμείο Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (ΤΑΥΤΕΚΩ, νέος φορέας)
• Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ)
• Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Απασχολουμένων στα Σώματα Ασφαλείας (ΤΕΑΠΑΣΑ, νέος φορέας)
• Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ)

Φορείς Πρόνοιας

• Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ)
• Ταμείο Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ, νέος φορέας)

Φορείς Υγείας

• Οργανισμός Περίθαλψης Ασφαλισμένων Δημοσίου (ΟΠΑΔ)

Μετά την ένταξη στο ΙΚΑ, μόνο οι μέχρι τώρα ασφαλισμένοι στα επιμέρους Ταμεία διατηρούν τα ισχύοντα δικαιώματα, αν και αυτά ακόμα σε πολλές περιπτώσεις, μακροπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα, θα τεθούν υπό αμφισβήτηση. Για όσους ασφαλιστούν μετά την ένταξη των φορέων στο ΙΚΑ, θα ισχύει η νομοθεσία του τελευταίου. Από την 1/1/2013, κάθε 3 χρόνια και για μια 10ετία, ξεκινάει η εξίσωση των εισφορών εργαζομένων και εργοδοτών με τις αντίστοιχες του ΙΚΑ.

Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι θα είναι οι πρώτοι που θα δουν τις παροχές σε είδος να μειώνονται με την ένταξή τους στο ΙΚΑ, καθώς αυτές θα εξισωθούν με των άλλων ασφαλισμένων στο Ταμείο. Πέραν όλων των άλλων, η «ενοποίηση» εξυπηρετεί και τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης για την ενθυλάκωση πόρων από τα λεγόμενα «υγιή» Ταμεία για να καλυφθούν ελλείμματα άλλων, αλλά και με την πρόθεση, μέσα από αυτή τη σαλαμοποίηση, να προβεί σε πετσόκομμα παροχών.

6. ΝΕΟ ΚΟΜΠΟΔΕΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Το νομοσχέδιο προβλέπει και τη σύσταση του λεγόμενου «Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης των Γενεών», το οποίο θα σημάνει την παραπέρα αφαίμαξη των λαϊκών στρωμάτων και την πριμοδότηση του κεφαλαίου με ένα ακόμα γερό κομπόδεμα προς αξιοποίηση. Το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο προορίζεται δήθεν να χρηματοδοτήσει το σύστημα από το 2019 και η χρηματοδότησή του θα γίνεται από:

• Την παρακράτηση του 10% των λεγόμενων «κοινωνικών πόρων».
• Την παρακράτηση του 4% από τον ΦΠΑ.
• Το 10% από την ιδιωτικοποίηση των πρώην ΔΕΚΟ.